Około 20 lat temu w Islandii przeprowadzono badania wśród młodzieży , których wyniki okazały się przygnębiające .Okazało się, że 23% nastolatków pali papierowy, a aż 42% zadeklarowało ,że było pijanych w zeszłym miesiącu.17% młodzieży odpowiedziało ,że pali konopie indyjskie.
Władze Islandii przystąpiła do narodowego programu, który miał zapobiec katastrofie. Przeprowadzony wiele badań, próbując zdiagnozować dokładnie sytuacje i przyczynę tego alarmującego zjawiska. Do programu zaproszony wybitnego specjalista zajmującego się uzależnieniami – Harveya Milkmana.
Efekty badań i wdrożonego programu były imponujące. Kilkanaście lat póżniej tylko 3% nastolatków deklarowało, że pali papierosy, 5% przyznało się ,że było pijanych w ostatnim miesiącu, a 7% paliło konopie indyjskie!
Na czym polega sukces modelu Islandzkiego?
Program był bardzo złożony, długofalowy i szczegółowo zaplanowany ale główne założenia były oparte na:
Zdrowe alternatywy
Człowiek szuka w środkach psychoaktywnych doznań, których zdrowe odpowiedniki mogą dawać podobny efekt. Np. uprawianie sportów może rozładowywać napięcie i trudne emocje, dostarczając przyjemną ulgę. Wyniki badań przeprowadzonych w Islandii wykazały np. że uprawianie sportu 3 do 4 razy w tygodniu było ogromnym czynnikiem niskiego poziomu uzależnień. Z kolei  np. uprawianie sportów ekstremalnych (z instruktorem ,w bezpiecznych i kontrolowanych warunkach) pozwalało na przeżywanie intensywnych uczuć i doznań podobnych jak przy używaniu niektórych narkotyków.
Władze Islandii postanowiły też zwiekszyć państwowe dofinansowanie do zajęć pozaszkolnych np. zajęć artystycznych oraz wszelkiego rodzaju klubów. Kontakt ze sztuką, tworzenie, wspólnota, kreatywność dostarczała przyjemnych doznań dla dorastającej młodzieży ,stanowiąc bezpieczną alternatywę do niebezpiecznych zachowań.
Z badań które przeprowadzono na Islandii wynika ,że kluczowym czynnikiem ochronnym był odpowiednio zagospodarowany czas.
Kluczowa rola rodziców
Kampania walki z uzależnieniami oparta była na uświadamianiu rodziców ,że ich zachowania mają ogromny wpływ na to czy ich dzieci sięgają po używki.
Duży nacisk postawiono na edukowanie rodziców ,że ich fizyczna i emocjonalna obecność w życiu dzieci to najważniejszy czynnik chroniący ich dzieci przez uzależnieniem. Badania, które monitorowały program wykazały ,że ilość czasu jaki rodzice w Islandii spędzają ze swoimi dziećmi podwoiła się między 1997 ,a 2012 rokiem!
Program wprowadził też zakaz przebywania bez opieki młodzieży w wieku 13-16 lat po godzinie 22 w zimie ,a po 24 w lecie

Imponująco skuteczny program stworzonym przez Islandczyków wykazał ,że kluczową rolę w ochronie swoich dzieci spełnia bliskość emocjonalna i obecność rodziców. Niezwykle ważne jest aby młody człowiek mógł doświadczać różnorodnych form spędzania wolnego czasu ,tworzyć i mieć kontakt ze sztuką. Niezwykle ważne jest też regularne uprawianie sportu.

Staramy się również w naszym ośrodku tworzyć okazję do tego aby nasi pacjenci mogli doświadczać wielu z powyższych czynników.

Źródło:
https://euspr.org/wp-content/uploads/2020/02/EUSPR_Position-paper-Icelandic-model_long-version_EN.pdf